یک محصول فیبر گیاهی کارامد

یکی از موارد مهم تغذیه حیوانات استفاده از منابع تغذیه ای است که علاوه بر تامین انرژی و نیاز های تغذیه ای حیوانات اثر گذاری مناسبی بر رشد، بهبود عملکرد، سلامت و فیزیولوژی دستگاه گوارش آنها داشته باشد. فیبروسل ترکیبی از فیبرهای گیاهی و منبعی غنی از سلولز، پکتین و همی سلولزها به شمار می رود؛ در ادامه ویژگی ها و اهمیت این محصول به اختصار بیان می‌شوند.

فیبرهای گیاهی

فیبر نوعی کربوهیدرات نامحلول است که بطور طبیعی در میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و غلات یافت می‌شود. گیاهان فاقد اسکلت سلولی هستند و حفظ یکپارچگی و استحکام آنها وابسته به دیواره سلولی است. دیواره سلولی فیبرهای گیاهی عمدتاً از سلولز، و به میزان کمتر از لیگنین، تانن، صمغ، پکتین و سایر پلی ساکاریدها تشکیل شده است. مهم ترین نقش آنها بهبود خاصیت استحکام و خاصیت ارتجاعی و حفظ یکپارچگی دیواره سلولی است.

کاربرد های فیبرهای گیاهی

یکی از کاربردهای گسترده فیبرها، استفاده از آنها در صنعت غذا (انسان و حیوان) است. تغذیه با غذاهای کامل غنی از فیبر طبیعی برای سلامت و متعادل نگه داشتن سیستم گوارش حیوان مفید است.

انواع کربوهیدرات‌ها و فیبرهای گیاهی

فیبرهای گیاهی نوعی کربوهیدرات هستند که غالبا در دیواره سلولی و به میزان کمتر در سایر بخش های گیاه یافت می شوند. یکی از طبقه بندی های فیبرها، بر مبنای حلالیت آن ها در آب است. اکثرگیاهان حاوی هر دو نوع فیبر نامحلول و محلول هستند، اما معمولاً در یک نوع غنی‌تر از نوع دیگرند.

فیبرمحلول

فیبر های محلول حاوی ذرات چسبنده هستند که آبی که از دستگاه گوارش عبور می‌کند را جذب کرده و حالت ژله ای پیدا می کنند. در دستگاه گوارش فیبرهای محلول دیرتر از معده خارج می شوند و توسط باکتری های مفید در روده متابولیزه شده و تاثیر مشخصی بر روده بزرگ ندارند. مصرف مواد غنی از فیبرهای محلول درجلوگیری از یبوست موثر هستند. این فیبر ها در میوه ها، حبوبات و سبزی ها وجود دارند. به طور مثال پکتین به مقدار زیادی در آب حل می شود و تولید ژلی می کند که گرانروی مواد هضمی در دستگاه گوارش را افزایش می دهد.

فیبرنامحلول

اگرچه فیبرهای نامحلول قادر به جذب آب هستند اما در آب حل نمی شوند تا حالت ژله ای به وجود آورند. این فیبر ها در پوست غلات یافت می شوند. وجود فیبر برای حفظ حرکات منظم روده مهم است و مدفوع را نرم می‌کند و دفع آن راحت ‌تر می کند در نتیجه برای رفع یبوست، جلوگیری از هموروئید و فیشر که در اثر دفع دشوار ایجاد می‌شوند موثر هستند. همچنین پیشگیری از سرطان روده و تولید سنگ صفرا نقش دارند.

فیبر نامحلول در شوینده اسیدی(ADF): این گروه از مواد غالبا شامل سلولز و لیگنین است.

فیبر نامحلول در شوینده خنثی (NDF): این گروه به طور عمده شامل سلولز، همی سلولز، لیگنین و اندکی از بخش پروتئینی خوراک است.

اهمیت فیبر گیاهی در خوراک حیوانات

مصرف منابع مختلف از کربوهیدرات ها بر ترشح مخاطی و سلامت سلول های اپیتلیال روده تأثیر می گذارند. استفاده از فیبرهای گیاهی برای تامین انرژی و برخی از مواد مغذی در خوراک حیوانات رو به افزایش است. محتوای فیبر غذایی با میکروارگانیسم‌هایی مانند بیفیدوباکتریوم و یوباکتریوم در دستگاه گوارش همبستگی دارد. این میکروارگانیسم‌ها با مصرف فیبر ها، ترشح‌کننده اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه (SCFA) هستند که می‌توانند انرژی در دسترس را افزایش دهند. نشخوارکنندگان بر خلاف حیوانات دیگر به دلیل حضور میکروارگانیسم هایی که قادر به تخمیر فیبرهای گیاهی و تبدیل آنها به اسیدهای چرب هستند قادرند از این مواد جهت تامین نیازهای تغذیه ای و انرژی خود استفاده کنند. حیوانات تک معده ای نظیر طیور قابلیت هضم فیبر پایین تری دارند. گونه گیاه ومحل رشد گیاه، ساختار و نسبت درصدی مواد تشکیل دهنده فیبر، اندازه ذرات فیبر و اثر آن در سرعت عبور از دستگاه گوارش، نوع فلور میکروبی درون روده از جمله عواملی هستند که بر روی میزان هضم فیبر ها در دستگاه گوارش اثر دارند.

اهمیت فیبرهای گیاهی در خوراک طیور

طیور برای حفظ سلامت دستگاه گوارش نیاز به فیبر دارند. فیبرهای محلول می توانند به عنوان منبع انرژی توسط طیور استفاده شوند. با این حال، آنها همچنین قابلیت هضم مواد مغذی مانند پروتئین، نشاسته و چربی را تحت تأثیر قرار می دهند. اگرچه حیولانات تک معده ای از فیبرهای نامحلول به عنوان منبع انرژی استفاده نمی کنند. اکثر فیبرهای محلول قابل تخمیر هستند، به این معنی که باکتری های روده می توانند از آن ها به عنوان منبع غذایی استفاده کنند که تأثیر مثبتی بر تعادل میکرو فلور روده پرنده دارد. باکتری های روده می توانند از فیبرهای ساختاری خاصی نیز استفاده کنند. سرعت تخمیر انواع فیبرها متفاوت است که بر انواع خاصی از باکتری های فلور گوارشی تأثیر می گذارند.
مصرف فیبر به دلیل تحریک حرکات فیزیکی اندام، نقش قابل توجهی در رشد سنگدان طیور دارد و به بهبود رشد دستگاه گوارش و تنظیم سرعت عبور گوارشی کمک می کند. اضافه شدن فیبرهای حاوی لیگنوسلولز به جیره جوجه های گوشتی باعث بهبود طول و تراکم پرزهای روده ای، افزایش ظرفیت جذب مواد مغذی و وزن سنگدان می شود. طیوری که محصولات لیگنوسلولزی را مصرف می کنند، میکرو فلور روده سالم تری دارند.

فیبرهای قابل تخمیر و غیر قابل تخمیر در خوراک

فیبرها در خوراک دام می توانند به صورت کلی یا جزئی توسط آنزیم های گوارشی تحت اثر قرار گیرند. فیبر قابل تخمیر موجود در خوراک توسط باکتری های مفید دستگاه گوارش مصرف شده و به عنوان منبع انرژی هستند. بخش غیر قابل تخمیر فیبر در خوراک دام به همان صورت دفع می شود. از بین انواع فیبر ها پکتین، سلولز و ترکیبات همی سلولزی قابلیت تخمیر بهتری نسبت به لیگنین دارند. اثرات پری بیوتیکی فیبرها در خوراک دام در حفظ سلامت میکروفلور دستگاه گوارش به عنوان جایگزین آنتی ‌بیوتیک‌ها در خوراک دام مورد توجه قرار گرفته است. در صورت مصرف زیاد فیبر، باکتری روده، اسیدهای چربی تولید می‌کنند که ممکن است موجب اسهال، و نفخ شوند. بنابراین، توصیه می شود که مواد غذایی پر فیبر به تدریج وارد برنامه تغذیه ای شود تا تحمل دستگاه گوارش نسبت به فیبر، افزایش یابد.

اهمیت فیبرهای گیاهی در خوراک نشخوار کنندگان

نشخوارکنندگان بر خلاف حیوانات دیگر به دلیل حضور میکروارگانیسم هایی که قادر به تخمیر فیبرهای گیاهی و تبدیل آنها به اسیدهای چرب است قادر هستند از این مواد جهت تامین نیازهای تغذیه ای و انرژی خود استفاده کنند. به دلیل اینکه فیبرها اتصالات محکمی با لیگنین در ساختارشان دارند به آرامی در شکمبه دام های نشخوارکننده هضم می شوند. افزایش تعداد دفعات نشخوار برای هضم بهتر، افزایش میزان ترشح بزاق باعث افزایش قابلیت هضم و به دنبال آن افزایش تولید شیر می شود. همچنین به دلیل اینکه باکتری های موجود در شکمبه گاو (وابسته به نوع میکروارگانیسم و توان تولید آنزیم های گوارشی خاص) تولید اسید های چرب را افزایش می دهند، کیفیت شیر تولیدی و درصد چربی شیر افزایش می یابد. علاوه بر این بخش عمده کربوهیدرات رژیم غذایی به اسیدهای چرب فرار (VFA )تبدیل می شود. دو VFA تولید شده توسط میکروارگانیسم های شکمبه که بیشترین تأثیر را بر سنتز چربی شیر دارند، اسید استیک و اسید پروپیونیک هستند. جیره های فیبر بالا باعث تولید بیشتر اسید استیک می شود. جیره های کم فیبر باعث تولید بیشتر اسید پروپیونیک می شود. اسید استیک یکی از پیش ساز های اصلی سازنده چربی شیر است. در حالی که اسید پروپیونیک برای انواع عملکردهای متابولیک، از جمله سنتز لاکتوز (قند شیر)، انرژی برای عملکردهای متابولیک، و در صورت وجود بیش از حد، برای ذخیره چربی بدن استفاده می شود. از این رو مصرف فیبرهای گیاهی علاوه بر بهبود رشد در بهبود کیفیت شیر و گوشت تولیدی دام نیز اثر گذار است.

چرا مصرف فیبروسل در خوراک حیوانات توصیه می‌شود؟

امروزه افزودنی های متعددی به خوراک حیوانات برای افزایش بازدهی خوراک مصرفی آن ها اضافه می شوند. با توجه به نقش فیبرهای گیاهی، گنجاندن فیبروسل به عنوان یک منبع غنی از انواع فیبرهای گیاهی در جیره خوراک حیوانات اثر چشمگیری در بهبود سلامت و فیزیولوژی دستگاه گوارش و جلوگیری از بیماری گوارشی ، بهبود قابلیت هضم مواد مغذی، تعدیل فلور میکروبی دارد. همانطور که جدول آنالیز فیبروسل نشان می دهد، این محصول حاوی مقادیر بالایی از انواع کربوهیدرات ها است که می تواند با بهبود عملکرد هضم در بهبود عملکرد حیوان نقش

مرغ گوشتی:

10-1 روزگی : 5 تا 2 کیلوگرم جایگزین ذرت

20-10 روزگی : تا 10 کیلوگرم جایگزین ذرت

20 روزگی تا کشتار : 20 تا 15 کیلوگرم جایگزین ذرت

مرغ تخم گذار و پولت:

هر کیلوگرم مصرف فیبروسل می تواند 7-4 کیلوگرم

مصرف سبوس گندم را کاهش دهد.