افزودنی‌ها در خوراک مرغ
پرورش طیور، نقش حیاتی در تأمین تقاضای جهانی برای غذاهای پر از پروتئین دارد. به منظور اطمینان از سلامت و عملکرد بهینه طیور، دامداران باید تغذیه متعادلی را برای آنها فراهم کنند. افزودنی‌های خوراک طیور، تأثیر قابل توجهی بر افزایش بهره‌وری در پرورش مرغ دارند.
افزودنی‌ها، عناصر مکملی هستند که به ترکیب
خوراک طیور اضافه می‌شوند تا بهره‌وری مواد مغذی را بهبود بخشند، سلامت روده را بهینه‌سازی کنند، ایمنی را تقویت نمایند و کارایی کلی مرغ را افزایش دهند.
برخی از انواع اصلی افزودنی‌هایی که در تغذیه مرغ استفاده می‌شوند:
1. آنزیم‌ها:
آنزیم‌ها، به عنوان یکی از اصلی‌ترین افزودنی های خوراک طیور، کاتالیزورهای زیستی با ساختار پروتئینی هستند که با تسهیل واکنش‌های متابولیک، هضم و بهره‌وری از مواد مغذی را بهبود می‌بخشند. در تغذیه مرغ، اضافه کردن آنزیم‌هایی مانند فیتاز، آمیلاز و پروتئاز به خوراک، ضمن بهبود جذب مواد مغذی، قابلیت هضم آن را بهبود بخشیده، و به کیفیت عملکرد رشد کمک می‌کنند.
با تجزیه کربوهیدرات‌های پیچیده، پروتئین‌ها و سایر اجزای خوراک، آنزیم‌ها، مواد مغذی اضافی را آزاد می‌کنند که در غیر این صورت برای طیور در دسترس نخواهد بود.
2. پری‌بیوتیک‌ها:
پری‌بیوتیک‌ها، نوعی از افزودنی‌های خوراکی هستند که قابلیت تغذیه و تحریک رشد میکروب‌های مفید در دستگاه گوارش دام و طیور را دارند. این ترکیبات از نوعی فیبرهای غیرقابل هضم می‌باشند که در سیستم گوارش جوانه‌زنی می‌کنند و به عنوان منبع غذایی برای میکروب‌های مفید مانند لاکتوباسیل و بیفیدوباکتر استفاده می‌شوند.
پری‌بیوتیک‌ها در هنگام عبور از گوارش به تغذیه و تقویت رشد میکروب‌های مفید می‌پردازند. این میکروب‌ها به طور طبیعی در دستگاه گوارش حضور دارند و تاثیر بسیاری بر روی سلامت و عملکرد دام و طیور دارند. با تقویت رشد این میکروب‌ها، تولید اسیدهای آلی از قبیل اسید استیک، اسید لاکتیک و بیوتین افزایش می‌یابد و اثرات مفیدی مانند بهبود هضم و جذب مواد مغذی، تقویت سیستم ایمنی و جلوگیری از رشد میکروب‌های مضر در گوارش را به همراه دارد.
استفاده از پری‌بیوتیک‌ها در صنعت دام و طیور، به دلیل تاثیر مثبت آنها بر رشد، بهره‌وری و سلامت جوجه‌ها و دام‌ها، به عنوان یک روش جایگزین برای استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها مورد توجه قرار گرفته است.
3. پروبیوتیک‌ها:
پروبیوتیک ها میکروارگانیسم های زنده ای هستند که برای سلامت حیوانات مفید هستند. در صنعت طیور، پروبیوتیک ها معمولاً به عنوان افزودنی خوراک برای بهبود سلامت و بهره وری جوجه ها استفاده می شوند. پروبیوتیک ها می توانند به پیشگیری و درمان بیماری ها در جوجه ها و همچنین بهبود هضم و سلامت کلی آنها کمک کنند.
انواع مختلفی از پروبیوتیک ها وجود دارد که می توانند در خوراک طیور استفاده شوند، از جمله باکتری ها، مخمرها و کپک ها. برخی از پروبیوتیک های رایج مورد استفاده در خوراک طیور عبارتند از لاکتوباسیلوس، باسیلوس و ساکارومایسس.
این پروبیوتیک ها می‌توانند به بهبود هضم غذای طیور و همچنین تقویت سیستم ایمنی آنها و جلوگیری از گسترش بیماری کمک کنند.
علاوه بر فواید سلامتی، پروبیوتیک ها می توانند بهره وری جوجه ها را نیز بهبود بخشند. با بهبود هضم و سلامت کلی آنها، پروبیوتیک ها می توانند به افزایش سرعت رشد و راندمان تبدیل خوراک جوجه ها کمک کنند. این می تواند منجر به سود بیشتر برای مرغداران و همچنین صنعت مرغداری پایدارتر و سازگار با محیط زیست شود.
4. اسیدیفایرها (اسیدی‌کننده‌ها):
اسید فایرها معمولاً در افزودنی های خوراک طیور برای بهبود قابلیت هضم و جذب مواد مغذی در خوراک استفاده می شوند. آنها با کاهش pH محتویات معده کار می کنند که به تجزیه پروتئین ها و سایر ترکیبات پیچیده به مولکول های کوچکتر و راحت تر کمک می کند. این می تواند ارزش غذایی کلی خوراک را بهبود بخشد و به رشد و نمو سالم در طیور کمک کند.
چندین نوع اسیدی‌کننده وجود دارد که می‌توان در افزودنی‌های خوراک طیور از جمله اسیدهای آلی، اسیدهای معدنی و آنزیم‌ها استفاده کرد. اسیدهای آلی مانند اسید سیتریک و اسید مالیک معمولاً استفاده می شوند زیرا در کاهش pH محتویات معده مؤثر هستند و به طور کلی برای طیور بی خطر هستند. اسیدهای غیر آلی مانند اسید کلریدریک و اسید سولفوریک نیز مؤثر هستند، اما می توانند خورنده تر باشند و در صورت عدم استفاده صحیح ممکن است به خوراک یا تجهیزات آسیب وارد کنند. از آنزیم هایی مانند پپسین و تریپسین نیز می توان برای بهبود هضم معده استفاده کرد، اما ممکن است به اندازه اسیدهای آلی یا معدنی موثر نباشند.
5. توکسین بایندرها:
طبق گزارشات اخیر، بیش از ۶۰ درصد مواد خوراکی مورد استفاده در تغذیه دام‌ها در سرار جهان حداقل به یک نوع مایکوتوکسین آلوده بوده‌اند.
توکسین بایندر، ماده‌ای است که به مقادیر اندک به خوراک دام یا طیور افزوده می‌شود تا از طریق جذب و یا تجزیه مایکوتوکسین‌ها در دستگاه گوارش از اثرات منفی مایکوتوکسین مانند کاهش جذب خوراک، کاهش کارایی کلیه‌ها، تضعیف سیستم ایمنی، کاهش رشد، کاهش تولید تخم مرغ، کاهش کیفیت پوسته تخم مرغ و… جلوگیری کند.
از بین بیش از 400 نوع مایکوتوکسینی که شناخته شده است، آفلاتوکسین‌ها (انـواع B و G)، زیرالنون، اکراتوکسین و تریکوتسن‌ها (دئوکسی نیوالنول(DON)) از نظر فراوانی و اثرات منفی که روی سلامت حیوان و متعاقباً انسان می‌گذارند، مهمترین مایکوتوکسین‌ها محسوب می‌شوند. مواد خوراکی مورد استفاده در تغذیه دام‌ها معمولاً به بیش از یک مایکوتوکسین آلوده هستند که در چنین حالتی مایکوتوکسین‌ها اثرات مضر یکدیگر را تقویت می‌کنند.
6. آنتی اکسیدان‌ها:
آنتی اکسیدان ها ترکیباتی هستند که به محافظت از سلول ها در برابر آسیب های ناشی از رادیکال های آزاد کمک می کنند. رادیکال های آزاد مولکول های ناپایداری هستند که می توانند باعث استرس اکسیداتیو در بدن شوند که می تواند منجر به انواع مشکلات سلامتی شود. آنتی اکسیدان ها می توانند به خنثی کردن رادیکال های آزاد و جلوگیری از آسیب رساندن آنها به سلول ها کمک کنند، که می تواند به رشد و نمو سالم در طیور کمک کند.
انواع مختلفی از آنتی اکسیدان ها وجود دارد که می توانند در افزودنی های خوراک طیور از جمله ویتامین ها، مواد معدنی و ترکیبات طبیعی مانند پلی فنل ها و کاروتنوئیدها استفاده شوند. ویتامین هایی مانند ویتامین C و ویتامین E معمولا مورد استفاده قرار می گیرند زیرا در خنثی کردن رادیکال های آزاد موثر هستند و به طور کلی برای طیور بی خطر هستند. مواد معدنی مانند سلنیوم و روی نیز برای عملکرد آنتی اکسیدانی مهم هستند و می توانند برای کمک به رشد و نمو سالم در طیور به خوراک اضافه شوند. ترکیبات طبیعی مانند پلی فنول ها و کاروتنوئیدها را نیز می توان به خوراک اضافه کرد تا محافظت آنتی اکسیدانی بیشتری ایجاد کند.
7. عناصر ضروری مغذی:
افزودنی‌های خوراک مرغ همچنین بر تقویت غذا با عناصر ضروری تمرکز دارند. به‌عنوان مثال، ویتامین‌ها و مواد معدنی در قالب پریمیکس‌ها به خوراک اضافه می‌شوند تا هر گونه نقص در خوراک اصلی را جبران کنند. این افزودنی‌ها اطمینان می‌دهند که طیور سطح بهینه ویتامین‌ها (ویتامین A، D، E و مجموعه B) و مواد معدنی (کلسیم، فسفر، سلنیوم و غیره) را دریافت کنند که برای عملکردهای فیزیولوژیکی مختلف از جمله توسعه استخوان، پاسخ ایمنی و عملکرد تولید مثلی ضروری هستند.
لازم به ذکر است با وجود مزایای بسیار زیاد افزودنی‌ها، فرمولاسیون و دوزمان صحیح برای اطمینان از اثربخشی آنها و جلوگیری از اثرات منفی بسیار مهم است. لذا مشاوره با متخصصان دامپزشکی و تغذیه و رعایت دستورالعمل‌ها جهت استفاده اصولی از افزودنی‌ها در پرورش طیور حیاتی و ضروری است.
