خصوصیات جیره‌های کنسانتره یونیک:

آنزیم فیتاز یکی از اجزای مورد استفاده در ترکیب کنسانتره یونیک می‌باشد، این آنزیم با هیدرولیز فسفر از ترکیب فیتات موجب آزادسازی و افزایش قابلیت دسترسی فسفر منابع گیاهی در دستگاه گوارش جوجه‌ها و کاهش اثرات ضد تغذیه‌ای فیتات در آنها می‌شود که بهبود قابلیت هضم مواد مغذی از جمله کلسیم، فسفر، منیزیم، روی، آهن، منگنز و نیز پروتئین و اسیدهای آمینه را به همراه دارد.

شکل شماره 1: ساختمان اسید فیتیک

یکی دیگر از خصوصیات منحصر‌به‌فرد کنسانتره یونیک، فرموله کردن ترکیب کنسانتره برای تنظیم جیره‌های غذایی بر اساس اسیدهای آمینه ایده‌آل است که نقش مؤثری در بازده اقتصادی نرخ رشد(EEG) و استفاده بهینه از مواد مغذی دارد، در جیره‌های غذایی که تعادل ایده‌آل اسیدهای آمینه در آنها رعایت نشده باشد. برخی از اسیدهای آمینه ضروری و یا غیرضروری بیشتر از احتیاجات پرنده مصرف شده و به عنوان منبع انرژی استفاده می‌گردند،که تنش‌های تغذیه‌ای، تضعیف سیستم ایمنی و در نهایت کاهش نرخ رشد را به همراه دارد. مقدار اسیدهای آمینه ضروری مورد نیاز نسبت به لیزین بیانگر تعادل اسیدهای آمینه یک پروتئین ایده‌آل است. افزایش سطح لیزین در جیره به دلیل اثر متقابل آن با آرژینین موجب تجزیه آرژینین و کاهش شدید نرخ رشد می‌گردد، از دست رفتن تعادل میان سطوح سایر اسیدهای آمینه جیره از جمله متیونین، متیونین+سیستئین، ترئونین، تریپتوفان، والین، ایزو لوسین نیز اثرات خود را از طریق کاهش سرعت رشد و یا بیماری‌های متابولیکی نشان می‌دهد.

توازن مناسب اسیدهای آمینه مورد نیاز برای رشد در جیره‌های حاوی کنسانتره یونیک، علاوه بر ارتقاء عملکرد، بهبود روند افزایش وزن بدن و پاسخ ایمنی و کاهش ضریب تبدیل غذایی را بهمراه دارد.

عملکرد کنسانتره یونیک

نتایج مطالعات مختلف نشان داده که همبستگی مثبتی میان ترکیب اسیدهای آمینه و عملکرد رشد در جوجه‌های گوشتی وجود دارد با توجه به کوتاه بودن طول دوره پرورش جوجه گوشتی برای دستیابی به بازده اقتصادی نرخ رشد باید ترکیب متعادلی از مواد مغذی ضروری برای رشد جوجه فراهم شود، در کنسانتره یونیک با استفاده از دو نوع جیره غذایی (یک دسته از جیره‌ها با گندم و روغن و گروه دیگر با روغن و فاقد گندم) در چهار دوره سنی و همچنین کاهش سطح سویای مصرفی در کنسانتره سعی شده تغییرات کیفی و کمی منبع پروتئینی و بنابراین تنش تغذیه ای ناشی از آن به حداقل رسانده شود به گونه ای که علیرغم کاهش طول دوره پرورش، منحنی نرخ رشد جوجه‌ها با شیب ملایمی در طول دوره افزایش می‌یابد و گله به آرامی و با ضریب تبدیل مناسب به وزن مطلوب و اقتصادی تولید خواهد رسید.

نرخ رشد (GROWTH RATE):

میانگین افزایش وزن بدن در طی یک بازه زمانی معین از دوره پرورش می‌باشد.

نرخ رشد اقتصادی (ECONOMIC GROWTH RATE):

عبارتست از حداکثر افزایش میانگین وزن بدن در کوتاه‌ترین زمان ممکن.

بازده اقتصادی رشد(EEG) طی یک دوره پرورش به‌صورت زیر محاسبه می‌شود:

اهمیت تعادل کاتیون- آنیون جیره و اثر آن بر عملکرد رشد:

الکترولیت‌ها (کاتیون‌ها- سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیوم) و (آنیون‌ها عمدتاً کلر، بیکربنات، یون‌های سولفات و فسفات) نقش مهمی در تنظیم تعادل الکتروشیمیایی بدن طیور ایفا می‌کنند. نقش اصلی الکترولیت‌ها حفظ تعادل آب بدن و یون‌ها است، سدیم، پتاسیم و کلر عوامل اصلی در ایجاد فشار اسمزی، سیستم بافری و مکانیسم‌های تنظیم PH بدن می‌باشند.

تعادل الکترولیتی که بعنوان تعادل اسید- باز نیز در نظر گرفته می‌شود متاثر از سه فاکتور اصلی یعنی تعادل و نسبت این الکترولیت‌ها در جیره، تولید اسید اندوژنیک (اسید داخل بدن) و نرخ کلیرنس کلیوی می‌باشد.

باتوجه به اثرات مهم الکترولیت‌ها بر عملکرد مرغ‌های گوشتی (از لحاظ افزایش وزن هفتگی، مصرف خوراک و ضریب تبدیل غذایی) تعادل کاتیون – آنیون جیره باید به‌طور ویژه مورد توجه قرار گیرد، عدم تعادل کاتیون-آنیون جیره(DCAB2) موجب اختلالات متابولیکی از جمله آسیت، ناهنجاری‌های پا به‌خصوص دیسکوندروپلازی ساق پا درجوجه‌های گوشتی جوان می‌گردد. الکترولیت‌ها همچنین می‌توانند متابولیسم اسیدهای آمینه بازی به‌خصوص لیزین و آرژینین را تحت‌تأثیر قرار دهند.

اختلال در توازن الكترولیت‌های جیره با تأثیر بر تعادل اسيد و باز مايعات بدن افزايش احتمال وقوع آسيت را به همراه دارد، افزایش سطح سدیم جیره از یک طرف با کاهش PH موجب انقباض شش‌ها و افزایش فشار خون سرخرگی می‌شود و از طرف دیگر با از بین بردن تعادل میان آب و الکترولیت‌ها باعث افزایش حجم و فشارخون و در نهایت بروز آسیت می‌گردد.

تعادل در میزان سدیم، پتاسیم و کلر جیره همچنین موجب جلوگیری از مصرف بیش از حد آب توسط پرنده و حفظ سلامت و بهبود عملکرد در روده خواهد شد. در این میان تنظیم سطح سدیم از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چرا که افزایش سدیم با اثر مستقیم بر افزایش مصرف آب، خیس شدن بستر و بروز فلجی و مشکلات پا را بدنبال دارد.

میزان مطلوب الکترولیت‌های جیره غذایی از طریق فرمول ساده DCAB2=Na+K-CL و بصورت mEq/Kg جیره بیان می‌شود. در شرایط معمول DEB=230-250 mEq برای اعمال فیزیولوژیک بدن مناسب است.

• ارزش ماتریکس آنزیمی فقط برای عنصر فسفر لحاظ شده و به دلیل کیفیت بسیار متغیر مواد اولیه (ذرت، سویا و …) در جیره غذایی و جلوگیری از ایجاد کمبود تغذیه‌ای روی سایر مواد مغذی (انرژی، اسیدهای آمینه و …) اعمال نگردیده است.
• با توجه به نقش مهم آب مصرفی در پرورش طیور می‌بایست کیفیت آن از لحاظ آلودگی میکروبی، خواص شیمیایی و املاح مورد بررسی قرار گیرد.
• دستیابی به عملکرد استاندارد پرورش، با کیفیت مطلوب مواد اولیه و فرآیند صحیح تولید دان با رعایت جیره‌های پیشنهادی میسر می‌باشد.
• با توجه به بالانس تخصصی جیره‌های پیشنهادی بر اساس آخرین نیاز نژاد رأس، خواهشمند است از هرگونه تغییر در جیره‌ها یا افزودن مواد اولیه نامطلوب اجتناب نمایید.
• در صورت استفاده از کنسانتره‌های کم نمک یا فاقد نمک، مقدار نمک مصرفی در جیره‌های غذایی بر اساس نتیجه آزمایش شیمیایی رایگان آب مرغداری، توسط کارشناسان خدمات تخصصی سپاهان دانه مشخص می‌گردد.
• در صورت شور بودن آب مصرفی می‌بایست از کنسانتره بدون نمک گلدن میکس استفاده گردد.