مقدمه

بهره وری و سلامت گله های گاو شیری از زمان تولد حیوان شروع خواهد شد. پرورش گوساله جزء لاینفک گله های شیری و یک عامل مهـم در سـود آوری محسـوب می شود زیرا بهـره وری آینده گله های گاو شـیری مسـتلزم پرورش و رشـد مطلوب گوساله ها است. با گذشت چندین روز از زمان تولد تمایل گوساله به مصرف خوراک جامد افزایش می یابد. سهم خوراک های جامد بر عملکرد گوساله های جوانی که تغذیه آنها به شیر یا جایگزین شیر محدود شده است می تواند بسیار چشمگیر باشد این وضعیت زمانی اهمیت می یابد که  گوساله در سنین پایین تر از شیر گرفته شود. در زمان تولد شکمبه، نگاری و هزارلا توسعه نیافته اند و گوساله مانند یک تک معده ای عمل می کند. در واقع استارتر گوساله یک عامل ضروری برای توسعه شکمبه و از شیر گیری محسوب می شود و بایستی  به گونه ای تنظیم گردد که حاوی مقادیر کافی پروتئین، مواد معدنی و ویتامین ها بوده و همچنین اجزاء تشکیل دهنده آن مواد خوش خوراک باشند تا ضمن تحریک مصرف ماده خشک سبب توسعه سریع تر پیش معده گردند. پژوهش ها نشان می دهند که علاوه بر ترکیب شیمیایی، نوع بافت خوراک استارتر نیز می تواند در توسعه پیش معده تأثیرگذار باشد. خوراک استارتر بایستی حاوی کربوهیدرات های سریع التخمیر باشد همچنین وجود مقادیری الیاف قابل هضم به منظور حمایت از تخمیر در جهت رشد مناسب بافت های شکمبه ضروری است. با مصرف خوراک جامد جمعیت میکروبی در شکمبه شکل می گیرد که این خود با شروع فرآیند تخمیر در شکمبه و تولید اسیدهای چرب فرار همراه است که یک عامل کلیدی در توسعه بافت شکمبه محسوب می شود. با این حال استفاده از یک خوراک جامد که تضمین کننده ی احتیاجات و رشد ایده آل گوساله باشد در دوره ی پرورش ضروری به نظر می رسد. اگر گوساله ها رشد خوبی نداشته باشند و یا وزن گیری آنها کاسته شود علاوه بر اثرات زیانبار به سلامت، رسیدن به نخستین دوره ی شیردهی نیز به تأخیر خواهد افتاد.

گروه بین‌المللی سپاهان دانه پارسیان با علم به موضوع و به پشتوانه بزرگترین مجموعه کارخانه های تولید خوراک دام، بهره مندی از تکنولوژی های پیشرفته تولید خوراک دام، تیم های تحقیق و توسعه متخصص و آزمایشگاه های مجهز و پیشرفته اقدام به تولید جیره های استارتر سیفتی مرحله یک و دو نموده است تا ضمن اقتصادی کردن روند پرورش گوساله ها رسیدن به حداکثر رشد و سریع ترین زمان از شیر گیری امکان پذیر گردد.

مزایای تکنولوژی هایژنایزر- سوپر کاندیشنر در فرآیند تولید خوراک استارتر گوساله

1. حفظ مواد مغذی اعم از ویتامین ها و آمینواسیدها در تمامی مراحل آماده سازی و پخت خوراک
2. به حداکثر رسیدن ژلاتیناسیون نشاسته و پروتئین محلول با افزودن بخار کنترل شده و در نتیجه افزایش قابلیت هضم و جذب کل مواد مغذی
3. از بین رفتن عوامل میکروبی آلوده کننده خوراک
4. افزایش چشمگیر شاخص دوام پلت ۱
5. حداکثر هموژنیسیته در خوراک
6. امکان استفاده از افزودنی های حساس به حرارت در زمان تولید خوراک

شکل ۱- مکانیسم ژلاتیناسیون نشاسته در طی فرآیند تولید استارتر

پیش معده توسعه یافته کامل | 4 ماهگی | 10 تا 12 هفتگی | گوساله تازه متولد شده (6ماهگی )

شکل ۲- روند تکامل پیش معده در گوساله ها

شکل 1- مقایسه توسعه بافت شکمبه در گوساله های تغذیه شده فقط با شیر (A)، شیر و استارتر(B)، و شیر و علوفه خشک(C)

سطح پروتئین شیر کامل گاو در حدود 27 درصد ماده خشک می باشد. این بدان معناست که محتوای پروتئین در زمان تغییر جیره از شیر کامل به خوراک جامد با افت شدید پروتئین همراه خواهد شد، بنابراین گوساله ها باید بتوانند پیش از شیرگیری، جیره آغازین کافی مصرف نمایند تا توانایی تأمین مواد مغذی مورد نیاز خود بعد از شیر گیری را داشته باشند. لذا پروتئین در جیره پیش آغازین بایستی از منابع با کیفیت بوده و سطح مناسبی از پروتئین و مواد ریز مغذی را دارا باشد.

استراتژی های تغذیه ای گوساله ها تا زمان از شیرگیری
از زمان تولد گوساله تا زمان از شیرگیری یک دوره بحرانی در چرخه زندگی یک گاو شیری محسوب می شود. در این دوره زمانی مهم ترین استراتژی تغذیه ای استفاده از مواد خوراکی با کیفیت و با قابلیت هضم بالا می باشد. علاوه بر این به منظور تسریع توسعه شکمبه و شروع تخمیر میکروبی می بایستی خوراک استارتر باکیفیت در اختیار گوساله قرار گیرد. تا قبل از شیر گیری به منظور حداکثر ساختن رشد گوساله بایستی به موارد زیر توجه نمود:

۱- مصرف پایین خوراک جامد منجر به محدودیت توسعه شکمبه خواهد شد. که این موضوع نهایتاً تأثیر خود را از طریق رشد حیوان نشان خواهد داد.

۲- مصرف بالای مواد خشبی و علوفه خشک به علت حجیم بودن آنها سبب کاهش رشد و توسعه کم شکمبه خواهد شد.

۳- در زمان از شیرگیری و تأمین کل مواد مغذی فقط از طریق خوراک جامد تنش قابل ملاحظه ای به دام وارد می شود. لذا خوراک استارتر بایستی دارای مقادیر کافی از کلیه مواد مغذی باشد.

ترکیبات

جو، ذرت، تفاله چغندر قند، کنجاله سویا، گلوتن گندم، سبوس گندم، موننسین، کربنات کلسیم، دی کلسیم فسفات، جوش شیرین، مایکو توکسین بایندر، نمک، بنتونیت فرآوری شده، مکمل های معدنی و ویتامینی، اسانس های گیاهی و سایر ترکیبات انحصاری استاندارد.

جدول 1- راهنمای برنامه تغذیه ای گوساله ها

* توصيه مي گردد به منظور سازگاري جمعيت میکروبی شكمبه و افزايش رشد پرزهاي شكمبه و نگاري گوساله، به همراه كنسانتره، مقادير اندكي گل يونجه يا همان برگ يونجه در اختيار گوساله ها قرار دهيد.

استارتر سیفتی مرحله ۱
توصیه می شود که در 4 ساعت اول بعد از تولد 2 تا 4 لیتر آغوز به گوساله خورانده شود، بعد از این مدت لازم است تا سن 3 روزگی 4 تا 5 درصد وزن تولد، آغوز به ازای هر گوساله به صورت دو بار در روز تغذیه گردد.
استارتر سیفتی مرحله ی یک را از روز چهارم تولد، همراه با شیر به صورت آزاد و دو بار در روز در اختیار گوساله ها قرار دهید.
لازم است استارتر سیفتی مرحله یک را تا زمانی که مصرف خوراک جامد به 500 گرم در روز برسد (تا حدود یک ماهگی) ادامه یابد، پس از آن قطع شده و استارتر سیفتی مرحله دو را تغذیه نمایید.
لازم است همواره آب تمیز در اختیار گوساله ها قرار گیرد.
کلیه ظروف تغذیه، تجهیزات و جایگاه گوساله بایستی از آلودگی حفظ شود، لازم است خوراک های مانده و کپک زده را سریعاً با خوراک های تازه جایگزین کنید.
استارتر سیفتی مرحله 2
توصیه می شود استارتر سیفتی مرحله دو از سن حدود یک ماهگی (از زمانی که مصرف خوراک جامد 500 گرم در روز می باشد) به گوساله ها تغذیه شود و با ترکیب 80 درصد استارتر سیفتی مرحله دو و 20 درصد یونجه خشک با کیفیت در اختیار گوساله ها قرار گیرد.
یونجه خشک در نظر گرفته شده برای تغذیه گوساله ها بایستی ترجیحاً از بخش ساقه های نازک و برگ آن باشد، علوفه های با طول بلند نبایستی پیش از شیر گیری در اختیار گوساله ها قرار گیرد.
لازم است همواره آب تمیز در اختیار گوساله ها قرار گیرد.
زمانی که میانگین مصرف خوراک جامد در سه روز متوالی به 1/5 کیلوگرم رسید، می توان گوساله ها را از شیر گرفت
استارتر سیفتی مرحله 2 را می توان تا سن 16 هفتگی به گوساله ها تغذیه نمود.