گاما آمینوبوتیرک اسید (گابا) یک آمینو‌اسید غیر پروتئینی است و به عنوان فراوان‌ترین انتقال‌دهنده عصبی مهاری در مغز پستانداران شناخته می‌شود. GABA ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﺤﺼﻮل زﯾﺴﺘﯽ برای اولین بار در سال1910 ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺷﺪ. اﯾﻦ ﻣﺎده ﺗﻘﺮﯾﺒﺎ در اکثر جانداران، اﻋﻢ از ﻣﯿﮑﺮوارﮔﺎﻧﯿﺴﻢﻫﺎ، ﮔﯿﺎﻫﺎن، بدن جانوران و انسان ﯾﺎﻓﺖ ﻣﯽﺷﻮد. ﮔﺎﺑﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﻠﯽ و ﻋﻤﺪﺗﺎ در ﺣﻀﻮر ال-ﮔﻠﻮﺗﺎﻣﺎت و از ﻃﺮﯾﻖ آﻟﻔﺎ ﮐﺮﺑﻮﮐﺴﯿﻼﺳﯿﻮن و ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ آﻧﺰﯾﻢ ﮔﻠﻮﺗﺎﻣﯿﮏ اﺳﯿﺪ دﮐﺮﺑﻮﮐﺴﯿﻼز ﺳﻨﺘﺰ ﻣﯽﺷﻮد.

آﻧﺰﯾﻢ ﻣﺬﮐﻮر در ﮔﯿﺎﻫﺎن، ﺣﯿﻮاﻧﺎت و ﻣﯿﮑﺮوارﮔﺎﻧﯿﺴﻢ‌ﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺎﮐﺘﺮیﻫﺎی اﺳﯿﺪ ﻻﮐﺘﯿﮑﯽ ﮐﻪ از ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﺗﻮﻟﯿﺪﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﮔﺎﺑﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ، سنتز  می‌شود.

از جمله فعالیت‌های فیزیولوژیک گابا می‌توان به اثرات آرام بخشی، ضد التهاب و تنظیم اشتها اشاره نمود. در انسان این ماده به عنوان یک کاهنده‌ی فشار خون و به منظور درمان بی خوابی و کاهش استرس و التهاب نیز کاربرد دارد. مطالعات مختلف در مورد استفاده از این ماده به شکل خوراکی در دام نشان می‌دهد که گابا دارای عملکرد‌های فیزیولوژیکی خاصی مانند تنظیم دمای بدن و مصرف خوراک به ویژه در شرایط تنش گرمایی می‌باشد.

گاما آمینو بوتریک اسید از طریق کاهش دمای مرکز بدن و حرارت کل بدن باعث افزایش مصرف خوراک و استفاده از مواد مغذی شده و عملکرد تولید شیر را بهبود می‌بخشد.

GABA با مکانیسم انتقال غیر فعال قادر به نفوذ در اپیتلیوم دستگاه گوارش بوده و با افــــــزودن GABA به جیــــره‌ی نشخوارکنندگان اثرات مفیدی مانند بهبود عملکرد رشد، مصرف خوراک، تولید شیر و همچنین کاهش اثرات استرس گرمایی مشاهده شده است. از همین رو می‌توان از GABA به عنوان یک افزودنی خوراک برای نشخوارکنندگان به منظور افزایش عملکرد یا کاهش عوارض جانبی جیره‌های پرانرژی، شرایط تنش در گله و برهه‌های زمانی خاص مانند دوران‌گذار یا جابه جایی در گله بهره برد.

نقش فیزیولوژیک گابا

گاما آمینو بوتریک اسید به عنوان یک میانجی عصبی مهم در سیستم عصبی مرکزی عموماً نقش مهاری داشته یعنی موجب مهار تحریک نورون‌ها یا تضعیف آن‌ می‌شود. گابا از طریق باز کردن کانال‌های آنیونی انتخابی سبب هایپرپلاریزه شدن نورون پس سیناپسی (اثر مهاری)، کاهش تحریک و القاء آرامش در سیستم عصبی می‌شود.

نتایج استفاده از گاما آمینو بوتریک اسید در تغذیه گاوهای شیری بر اساس مطالعات انجام شده در سال‌های اخیر

گاما آمینو بوتیریک اسید مصرف ماده خشک را در گاو‌های شیری افزایش و سطح اسید‌های چرب غیراستریفه خون را کاهش می‌دهد (هر گرم از محصول مصرفی در این مطالعه شامل 38/0 گرم گابا بود).

مصرف گاما آمینوبوتریک اسید به میزان 80،40 و 120 میلی گرم / کیلوگرم ماده خشک در تنش گرمایی بر نرخ تنفس و دمای رکتوم

سرانه مصرف پیشنهادی:

دام هدف : گاو شیری (در ابتدای شیردهی و تنش گرمایی)
میزان مصرف : ۳-۷.۵ گرم/رأس/روز

دام هدف : گاو پرواری (در تنش گرمایی و محیطی)
میزان مصرف : ۲.۵-۵ گرم/رأس/روز

دام هدف : گوسفند و بز (در شرایط جا‌به جایی و تنش)
میزان مصرف : ۱-۲ گرم/رأس/روز

سرانه‌ی مناسب مصرف با توجه به شرایط سلامت دام، مرحله‌ی تولید وهدف استفاده از محصول به توصیه‌ی متخصص تغذیه دام یا دامپزشک تعیین شود.