پرورش طیور در طی چند دهه گذشته از روش‌های سنتی فاصله گرفته و به یک فعالیت صنعتی مدرن و پویا تبدیل شده است. این تغییر رویکرد، با افزایش چشمگیر نرخ رشد و عملکرد تولید در طیور همراه بوده است.

استفاده از محرک‌های رشد طبیعی عاری از مواد سنتزی و آنتی بیوتیک‌های محرک رشد (AGP) در جیره طیور یکی از راهکار‌های مؤثر در حفظ سلامت، بهبود عملکرد رشد و دستیابی به بازده تولید بالاست.

به طور متداول، آنتی بیوتیک‌های محرک رشد با هدف حفظ سلامت دستگاه گوارش از طریق کنترل جمعیت میکروبی روده و کاهش عفونت‌های باکتریایی به طور پیوسته و با مقادیری کمتر از نیاز درمانی طیور مورد استفاده قرار می‌گیرند. با افزایش آگاهی از آثار سوء استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها بر سلامت تغذیه انسان، تقاضای مصرف‌کنندگان برای استفاده از محصولات طیوری «بدون آنتی‌بیوتیک» روبه افزایش است. از این رو در سال‌های اخیـــر، محرک‌های رشد طبیعی (NGP) همچون فیتوبیوتیک‌ها (روغن‌های ضروری، عصاره‌ها و مواد فیتوشیمیایی)، پروبیوتیک‌ها، پری بیوتیک‌ها، اسید‌های آلی و سایر ترکیبات زیست فعال به عنوان جایگزین‌های جدید معرفی شده‌اند.

محصول محرک رشد GroPro

یکی از چالش‌های پیش روی انسان‌ها با افزایش روز افزون مصرف محصولات دام و طیور، عوارض جانبی ناشی از باقی مانده‌های محرک‌های رشد شیمیایی در این محصولات است. از این رو استفاده از محرک‌های رشد طبیعی راهکاری ایمن برای بهبود رشد، بهبود ایمنی و ضریب تبدیل خوراک و کاهش عوارض سوء ترکیبات سنتزی بر سلامت انسان است. محصول محرک رشد GroPro به عنوان نسل جدیدی از محرک‌های رشد بر پایه ترکیبات زیست فعال شامل گلیکوپروتئین مستخرج از مخمر‌ها، اسید‌های آمینه ضروری ومیکرومینرال‌ها بوده و از پتانسیل بالایی در زمینه بهبود عملکرد رشد برخوردار است.

گلیکوپروتئین مخمری

گلیکوپروتئین‌ها ترکیبات جداسازی شده از دیواره سلولی مخمر‌ها هستند که از دو بخش اصلی پلی ساکاریدی (بتاگلوکان و مانو اولیگوساکارید) و پروتئین تشکیل شده‌اند. این ساختار‌ها نقش مؤثری در افزایش ظرفیت تولید از طریق بهبود سلامت روده، افزایش پاسخ ایمنی و افزایش جذب مواد مغذی دارند.

مکانیسم عملکرد گلیکوپروتئین

بهبود سلامت روده

حجم بالا خوراک مصرفی، تنش‌های محیطی، عدم یکپارچگی بافت روده، هضم و جذب نامناسب مواد مغذی و تغییر میکروبیوتای روده موجب بروز آسیب‌هایی بر سلامت طیور می‌شوند. اتصال محکم بین بافت‌های پوششی سطحی روده برای حفظ یکپارچگی مخاط و عملکرد جذب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. گلیکوپروتئین مخمری از طریق افزایش شمار سلول‌های جامی شکل (Goblet Cells) موجب افزایش تولید موسین و بهبود سد مخاطی روده به عنوان اولین خط دفاعی در برابر پاتوژن‌ها می‌شود. همچنین این ماده با حفظ یکپارچگی ساختار دیواره، افزایش پهنا پرز‌های روده و نسبت ارتفاع به عمق کریپت در حفظ سلامت روده مؤثر است.

افزایش رشد

سیستم ایمنی کارآمد برای طیور در طول دوره پرورش، موجب افزایش قدرت مقابله آن‌ها با عوامل بیماری‌زا و بهبود سلامت و عملکرد طیور می‌شود.

• افزایش سطح ایمنی توسط اولیگوساکارید‌ها با عرضه به ماکروفاژ‌ها و القاء فعالیت بیگانه خواری و ترشح سایتوکین‌ها، اینترلوکین‌ها و ایمونوگلوبولین‌ها همراه است. با تکرار این عمل، ماکروفاژ‌ها فعال‌تر و برای از بین بردن باکتری‌های بیماری‌زا آماده‌تر شده و پاسخ ایمنی سلولی مناسب‌تری ایجاد می‌کنند. تحریک سطوح بالای ایمنی غیر اختصاصی، نهایتاً موجب فعال شدن لنفوسیت‌های B و T و افزایش سطح ایمنی اختصاصی می‌شود.

• استرس اکسیداتیو به دلیل عدم تعادل در سطح رادیکال‌های آزاد و ایمنی بدن جاندار مشاهده می‌شود. حذف رادیکال‌های آزاد، بهبود عملکرد آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی (همچون سوپر اکسید دسموتاز، کالاتاز و گلوتاتیون پراکسیداز) و تعدیل پاسخ‌های التهابی موجب بهبود فعالیت آنتی اکسیدانی می‌شود.
• گلیکوپروتئین با تأثیر بر بیان mRNA ژن NRF2 و ژن‌های مرتبط با فعالیت‌های آنتی‌اکسیدانی همچون CAT و SOD1 در کبد و روده کوچک باعث بهبود فعالیت‌های آنتی اکسیدانی می‌شود.
• اصلاح مورفولوژی روده و افزایش جذب مواد مغذی، که در اثر استفاده از گلیکوپروتئین مخمری مشاهده می‌شود، بر بهبود ضریب تبدیل خوراک و افزایش میانگین وزن روزانه طیور اثرگذار است.

افزایش تولید اسید‌های چرب کوتاه زنجیر

گلیکوپروتئین توسط باکتری‌های مفید روده مانند بیفیدوباکتریوم و گونه‌های لاکتوباسیلوس تخمیر شده و اسید‌های چرب کوتاه زنجیر (SCFA) ایجاد می‌کند. فراوان‌ترین اسید‌های کوتاه زنجیر تولید شده در این فرآیند شامل استیک اسید، پروپیونیک اسید و بوتریک اسید می‌باشند. این مولکول‌ها با کاهش pH روده از کلونیزاسیون پاتوژن‌ها جلوگیری می‌کنند. همچنین، بوتیرات، به عنوان منبع اصلی انرژی، وظیفه تأمین انرژی برای متابولیسم سلول‌های اپیتلیال را بر عهده دارد.

اصلاح میکروبیوتای روده

میکروبیوتای روده در فرآیند‌های فیزیولوژیکی، رشد، تغذیه و ایمنی نقش داشته و بر حفظ عملکرد و سلامت طیور اثرگذار است. مقادیر بالایی از مانواولیگوساکارید‌ها (MOS) در گلیکوپروتئین دیواره سلولی مخمر وجود دارد که بر حفظ تعادل میکروبیوتای روده اثرگذار است.

• باکتری‌ها برای ایجاد بیماری در دستگاه گوارش لازم است به سطح سلول‌های اپیتلیال روده‌ای متصل شده و با تخریب مخاط روده زمینه را برای ورود عوامل بیماری‌زا به خون فراهم نمایند. این اتصال از طریق لکتین‌ها انجام می‌شود. با این وجود، مانو الیگوساکارید‌ها قسمت‌های اتصال لکتین را اشغال کرده و از پیوستن باکتری‌های بیماری‌زا به جداره روده جلوگیری می‌نمایند. از طرفی مانواولیگوساکارید‌ها با اتصال به فیمبریای باکتریایی نیز می‌توانند از اتصال باکتری به مخاط روده جلوگیری کنند.

سایر ترکیبات مؤثره محصول

محصول محرک رشد GroPro علاوه بر بهره‌گیری از مزایا گلیکوپروتئین‌های مخمری، حاوی اسید‌های آمینه ضروری و میکرومینرال‌ها است. این مواد مغذی در ساخت پروتئین‌های لازم برای رشد وترمیم بافت مشارکت داشته و در افزایش مصرف خوراک، بهبود بازده تبدیل خوراک و ارتقاء شاخص‌های رشد مؤثرند.

• عوامل مؤثر بر بهبود اشتها

محصول محرک رشد GroPro علاوه بر بهره‌گیری از مزایا گلیکوپروتئین‌های مخمری، حاوی اسید‌های آمینه ضروری و میکرومینرال‌ها است. این مواد مغذی در ساخت پروتئین‌های لازم برای رشد وترمیم بافت مشارکت داشته و در افزایش مصرف خوراک، بهبود بازده تبدیل خوراک و ارتقاء شاخص‌های رشد مؤثرند.

 اثر اسیدآمینه‌های ضروری و اسید‌های چرب کوتاه زنجیر بر ترشح هورمون‌های روده‌ای:

• سطوح پایین لیزین باعث افزایش سطح لپتین، مهار محرک‌های گرسنگی همچون NPY و AgRp، تحریک پپتید‌های محرک سیری و سرکوب اشتها می‌شود؛
• تأمین اسید آمینه‌های ضروری در خوراک با سیگنال دهی افزایش اشتها در هسته قوسی هیپوتالاموس همراه است؛
• هورمون پپتیدی گرلین که همزمان با تأمین سطح لیزین توسط معده ترشح می‌شود بر افزایش احساس گرسنگی، کاهش احساس سیری و افزایش اسید معده اثر‌گذار است.

عوامل مؤثر بر ارتقاء رشد

میکرومینرال‌هایی همچون کروم، سلنیوم و روی به دلیل عملکرد‌های مهم در متابولیسم، رشد و کاهش پراکسیداسیون لیپید و پروتئین در بهبود بازده تولید طیور مورد نیاز هستند. این عناصر نقش مهمی در تغذیه، تولید و سلامت طیور ایفا کرده و عملکرد رشد و کیفیت تخم مرغ را افزایش می‌دهند. از طرفی، کمبود برخی از این میکرومینرال‌ها، مانند کروم، که به‌عنوان فاکتور تعدیل گلوکز (GTF) شناخته می‌شود، می‌تواند منجر به تأخیر در رشد شود.

به‌طور کلی، بر اساس مطالعات صورت گرفته بر عملکرد محصول محرک رشد GroPro، کارایی ویژه این محصول در زمینه بهبود عملکرد رشد و ایمنی طیور مشخص شده است. این محصول با بکارگیری گلیکوپروتئین مخمری و دیگر ریز مغذی‌های مؤثر در اصلاح میکروفلور روده بر کارایی و سلامت دستگاه گوارش اثر داشته و موجب بهبود بهره وری از محتوی جیره می‌شود.

سرانه مصرف پیشنهادی:

میزان مصرف پیشنهادی 1 کیلوگرم در تن خوراک است که وابسته به مرحله پرورش، سطح سلامت طیور و اجزاء جیره بر اساس نظر متخصص تغذیه دام یا دامپزشک تعیین می‌شود.

• تذکر: برای اختلاط بهتر توصیه می‌شود ابتدا ماده با مقادیر کمی از خوراک مخلوط و سپس به جیره اضافه شود.