لنگش در گاوهای شیری و ارتباط آن با تولید شیر
مقدمه
لنگش در گاوهای شیری یک مشکل اساسی محسوب می شود که اثر قابل توجهی بر رفاه و آسایش حیوان دارد و میتواند سبب عملکرد ضعیف و کاهش بهره وری گردد.
عوامل ایجاد کننده لنگش در گاوها
به طور کلی اگر بخواهیم عوامل ایجاد کننده لنگش را دسته بندی کنیم می توان به سه دسته زیر تقسیم نمود:
- تغذیه ای
- مکانیکی
- میکروبی
مشخص شده است که جایگاه پرورشی (به عنوان مثال مرتع و کف بتنی) به طور معنی داری با مشکلات حرکتی مرتبط است. در مطالعه ای مشخص شد که گاوهایی که دچار لنگش هستند زمان طولانی تری را بر روی زمین در حالت دراز کش بوده و در نتیجه فرصت کمتری برای مصرف خوراک و گذارندن زمان در پای آخور دارند.
گرین و همکاران (2002) در مطالعه ای بر روی 900 گاو در 5 فارم مختلف کاهش تولید شیر ناشی از لنگش در گاوها را در 305 روز شیردهی، 360 کیلوگرم تخمین زدند. آنها این کاهش شیر دهی را به کاهش مصرف خوراک و تعادل منفی انرژی نسبت دادند.
بررسی لنگش در گاوهای شیری بصورت ماهانه
بهتر است هر ماه گله های گاو شیری از نظر لنگش مورد بررسی قرار گیرند. اخیراً روشی توسط دانشگاه ایالتی میشیگان ابداع شده است که در این روش گاوها بر اساس وضعیت خود امتیازی بین 1 تا 5 می گیرند. امتیاز 1 برای گاوهای بدون لنگش و امتیاز 5 مختص گاوهای دارای لنگش شدید است.
گاوهای با اسکور 3 و بالاتر کاهش شدید ماده خشک مصرفی و تولید شیر دارند. اسکور 3 نسبت به 1، 5/1 درصد شیر کمتری تولید می کنند و این مقدار برای اسکور 4 نسبت به 1، 17 درصد و برای اسکور 5 نسبت به 1، حدود 36 درصد است. اسکورهای 3 و بالاتر نسبت به 1 و 2 سه بار یا بیشتر به تلقیح به ازای هر آبستنی نیاز دارند و میزان حذف در آنها 8 برابر اسکورهای 1 و 2 است.
شکل 1. اثر لنگش بر میزان مصرف ماده خشک و تولید شیر در گاوهای شیری
اسکور | کاهش ماده خشک (درصد از اسکور 1) |
کاهش شیر (درصد از اسکور 1) |
درصد گاوها |
1 | مبنا | مبنا | 75 |
2 | 1 | 0 | 15 |
3 | 3 | 5 | 9 |
4 | 7 | 17 | <5 |
5 | 16 | 36 | <5 |
بهتر است گله های گاو شیری هر ماه از نظر لنگش مورد ارزیابی قرار گیرند. بایستی توجه داشت این نمره دهی در گاو هنگامی انجام می شود که گاو در جایگاه صاف در حال راه رفتن باشد.
نحوه امتیازدهی
- اسکور حرکتی یک
سطح ستون مهره در هنگام ایستادن و راه رفتن صاف است، کاهش شیر رقم صفر است.
- اسکور حرکتی دو
سطح ستون مهره در هنگام ایستادن صاف ولی هنگام راه رفتن قوسی شکل است.
- اسکور حرکتی سه
سطح ستون مهره صاف نیست یا درهنگام راه رفتن و ایستادن قوسی شکل است.
- اسکور حرکتی چهار
سطح ستون مهره صاف نیست یا درهنگام راه رفتن و ایستادن قوسی شکل است. گاو در این حالت در یک یا چند پای خود احساس درد و لنگش میکند.
- اسکور حرکتی پنج
گاو در این حالت به شدت دچار لنگش شده است.
در برخی مواقع، اسکور چهار و پنج تأمل بر انگیز است که در این صورت گاو ممکن است دارای سم بلند باشد که در صورت مشاهده چنین مواردی به ترتیب شماره دام و شماره بهاربند را مرتب می نماییم و به مسئول سم چین اطلاع می دهیم تا سم چینی و بازدید لازمه صورت گیرد و پیگیری های لازم انجام شود. بهترین میانگین اسکور حرکتی برای گله های گاو شیری 1/8 می باشد.