Skip to main content

اختلالات متابولیک در مرغ های مادر – بخش پنجم

اختلالات متابولیک مرغ مادر

پرورش طیور در طی چند دهه گذشته از روش‌های سنتی فاصله گرفته و به یک فعالیت صنعتی مدرن و پویا تبدیل شده، این صنعتی شدن با افزایش چشمگیر نرخ رشد در طیور همراه بوده است.
آنچه که در برنامه‌های اصلاح نژادی بیشتر مورد توجه قرار گرفته افزایش سرعت رشد و عملکرد تولید بوده است که تفاوت در آهنگ رشد بخش‌های مختلف بدن، بخصوص تسریع در رشد ماهیچه‌ها، را به‌دنبال داشته است؛ اما این رشد متناسب با رشد ساختار اسکلتی بدن نبوده و موجب آسیب و نتیجتاً بروز ناهنجاری های اسکلتی طیور می‌گردد. در این مقاله به اختلالات متابولیک در مرغ های مادر پرداخته ایم.

بطور کلی، اثرات تغذیه و مدیریت مرغ های مادر بر نتاج اثبات شده اما اثرات انکوباسیون بر رشد استخوان و تاندون‌ها، وقوع ناهنجاری های پا، مشکلات حرکتی و مقاومت استخوان در نزدیکی سن کشتار اهمیت بیشتری دارد.

سن مرغ مادر، مدت زمان ذخیره و میزان حرارت دهی تخم مرغ

نتایج مطالعات نشان داده که در مرغ های مسن در مقایسه با مرغ های جوان، وزن بدن بدون زرده، وزن استخوان ران و تقارن نسبی استخوان درشت نی بالاتر است اما در مرغ های گوشتی حاصل از مرغ های مادر جوان در مقایسه با مرغ های مسن، میزان وقوع ناهنجاری والگوس کمتر بود (56 در مقابل 78 درصد) سن مرغ مادر، مدت زمان نگهداری تخم مرغ و میزان حرارت دهی تخم مرغ در دوره انکوباسیون، رشد استخوان و میزان وقوع مشکلات پا در مرغ های گوشتی را تحت تأثیر قرار می دهد.

اختلالات متابولیک : محدودیت های رشد در مرغ‌های گوشتی و اثرات آن بر بروز مشکلات پا

نرخ رشد اولیه سریع در طیور بخصوص در مرغ های گوشتی معمولاً با بروز بیماریهای متابولیکی همراه است فارغ از عوامل عفونی، مشکلات پا اغلب نتیجه رشد اولیه سریع است و بنابراین می تواند با بیماری های متابولیک ارتباط داشته باشد.

در زمان هچ، استخوان های مرغ گوشتی به میزان بسیار کمی معدنی شده است رشد و معدنی شدن در 2 هفته اول زندگی بیشترین سرعت را دارد. به جز کلسیم، جنین دسترسی محدودی به مواد معدنی دارد.

از آنجا که این اختلالات بر طیور پرتولید بیشترین تأثیر را می گذارد می توان با اعمال تغییرات در جیره و مدیریت یا هر دو و کاهش نرخ تولید (رشد و تولید تخم مرغ) تا حدود زیادی از بروز آنها جلوگیری نمود.

اختلالات متابولیکی که دارای بیشترین اهمیت اقتصادی در تولید مرغ های گوشتی می باشند عبارتند از: ناهنجاری های اسکلتی، آسیت و سندرم مرگ ناگهانی.

آسیت و سندرم مرگ ناگهانی هر دو بیماری های متابولیکی همراه با نارسایی در سیستم قلبی – عروقی می باشند. در این جا به ناهنجاری های متابولیکی دستگاه اسکلتی پرداخته خواهد شد.

ناهنجاری های اسکلتی مرتبط با بیماری های متابولیک

رشد اولیه سریع سویه های گوشتی امروزی از دلایل اولیه وقوع اختلالات اسکلتی می باشد، بسیاری از بیماری هایی که پیش از این به آنها اشاره شد می تواند ناشی از اختلالات متابولیک باشد. لنگش شدید را می توان بصورت ناتوانی در راه رفتن، مشکل در ایستادن، لنگیدن بهنگام راه رفتن، چمباتمه زدن و قوز کردن طولانی توصیف نمود که بیشتر در پرندگان سنگین وزن مشاهده می شود.

در صورت عدم وجود دلایل بافت شناسی (بدشکلی، ضربه، عفونت) می توان وقوع لنگش را با اعمال برنامه های مدیریتی که در طی 2 هفته اول زندگی نرخ رشد آهسته دارند تا حدود زیادی کاهش داد بنابراین یکی از عوامل وقوع لنگش بیماریهای متابولیک همراه با رشد سریع اولیه می باشد.

پاهای پیچ خورده یا بد شکلی زاویه دار استخوان احتمالاً شایع ترین مشکل اسکلتی در میان مرغ های گوشتی است که به نظر نمی رسد همراه با کمبود های تغذیه ای باشد. بد شکلی های زاویه دار استخوان بیشتر همراه با رشد سریع و مرتبط با محدودیت ها در زمان تغییر وضع استخوان ها طی دوره رشد است.

کاهش رشد طی هفته اول و دوم زندگی و همچنین افزایش دوره های تاریکی موجب کاهش وقوع بدشکلی های زاویه ای استخوان می شود.

ریکتز اغلب در اثر کمبود یا عدم تعادل تغذیه ای روی می دهد. این کمبود یا عدم تعادل ممکن است در اثر خطای میکس کردن، برآورد غیر دقیق اجزای مغذی جیره، قابلیت دسترسی کلسیم، فسفر یا هر دو هنگام فرمولاسیون جیره ها و کمبودهای ویتامینه بخصوص فعالیت ویتامین D در پرمیکس های ویتامینه روی دهد. همچنین ممکن است در نتیجه بیماری های مزمن گوارشی که موجب اختلال در جذب می شوند (سندرم سوء جذب، کوکسیدیوز و غیره) ایجاد شود. از آنجا که وقوع ریکتز با بیماری های متابولیکی مرتبط است به فراوانی سایر مشکلات اسکلتی مشاهده نمی شود اما می تواند در اثر تغییرات مدیریتی بوجود آید که برای کاهش رشد مصرف خوراک را بدون تنظیم غلظت مواد مغذی که برای رشد اسکلتی مورد نیاز هستند کاهش می دهند.

دیسکوندروپلازی ساق پا به میزان زیادی با وضعیت ویتامین D پرنده ارتباط دارد. افزودن ویتامین D3 با تحریک بلوغ کوندروسیت ها علائم کلینیکی این بیماری را کاهش می دهد. غلظت و نسبت کلسیم و فسفر درجیره نیز بر تمایز کوندروسیت ها و بنابراین در وقوع و شدت TD مؤثر است.

اثر فسفر می تواند تا حدودی مربوط به نقش آن در تعادل اسید-باز باشد. عدم تعادل الکترولیتی با وقوع TD ارتباط دارد. کلر بیشترین نقش را در این میان دارد و احتمالاً اثر مستقلی بر TD اعمال می کند. گزارش شده که رشد سریع می تواند عامل اسیدوز متابولیک باشد که در نهایت عامل وقوع TD می باشد.

به نظر می رسد دیسکوندوپلازی ساق پا بیشتر در پرندگان سریع الرشد شیوع داشته باشد و در ارتباط با کمبودهای موقتی طی مرحله رشد سریع استخوان های بلند بخصوص درشت نی باشد چون درشت نی پروکسیمال محل سریعترین رشد در میان صفحات رشد می باشد، رهیافت هایی که برای کاهش بیماری های متابولیک استفاده می شوند از جمله برنامه های نوری که مصرف خوراک و بنابراین رشد را محدود می کنند ، ممکن است منجر به کمبودهای موقتی شوند مگر اینکه بطور صحیح استفاده شوند.

اسپوندیلولیستزیس یا kinky back یکی از ناهنجاریهای اسکلتی است که در مرغ های گوشتی سریع الرشد و عمدتاً در ماده ها مشاهده می شود. عامل اصلی ایجاد این ناهنجاری مقاومت پایین لیگامنت، چسبندگی و اتصال ضعیف لیگامنت همراه با وزن سنگین سینه یا هر دو می باشد. میزان وقوع این بیماری پایین است و به شدت تحت تأثیر ژنتیک قرار دارد اما کمبود تغذیه ای همراه با آن مشاهده نشده است.

رشد اسکلتی و قابلیت دسترسی مواد معدنی

سریع‎‌ترین رشد دستگاه اسکلتی هم از لحاظ طول و عرض استخوان و هم رسوب مواد معدنی طی 2 هفته اول زندگی روی می دهد.

در زمان هچ، معدنی شدن اسکلت ضعیف است. این بدان معنی است که نسبت بالایی از مواد معدنی مصرف شده و قابل استفاده طی چند روز اول پس از هچ برای رشد و معدنی شدن استخوان مورد نیاز می باشند. مصرف پایین این مواد مغذی طی این دوره ها موجب اختلال در دسترسی به مواد مغذی حیاتی برای رشد اسکلتی می گردد.

برنامه های نوری که مصرف خوراک و بنابراین رشد را بدون تغییر در غلظت مواد مغذی جیره کاهش می دهند در بروز این اختلالات نقش دارند.

میزان مواد معدنی در دوران جنینی

در سالهای اخیر تحقیقات چندانی بر روی اثر تغذیه مادری بر غلظت مواد معدنی تخم مرغ صورت نگرفته و عمده آزمایشات به شکل شیمیایی مواد معدنی و سهولت تحرک و استفاده توسط جنین پرداخته اند. مهم است به یاد داشته باشیم که جنین مواد معدنی محدودی برای رشد استخوان دارد و اینکه این منابع برای سایر اعمال رشد و نمو جنین نیز مورد نیاز هستند. بخش اعظم مواد معدنی تخم مرغ در زرده قرار دارد.

در مورد کلسیم و تا اندازه ای منیزیوم بخش بیشتر ذخایر توسط پوسته تخم مرغ تأمین می شود. برآورد شده که 90-70 درصد کلسیم و 30-20 درصد منیزیم که توسط جنین استفاده می شود از پوسته می آید. بیشترین مشکل در اثر کمبود ذخایر فسفر روی می دهد.

با توجه به اینکه پوسته حاوی حداقل فسفر است بنابراین فسفر قابل استفاده برای کلیه اعمال شامل معدنی شدن استخوان بطور اولیه در زرده یافت می شود. مقداری از این فسفر در باقی مانده زرده در زمان هچ ابقا می شود و نقش مهمی در سنتز فسفولیپیدها ایفا می کند.

بخش نسبتاً زیادی از این فسفر باقی مانده برای رشد و معدنی شدن استخوان قابل استفاده نمی باشد. با پیشرفت مرحله انکوباسیون غلظت های فسفر و منیزیم در زرده کاهش می یابد در حالیکه غلظت های کلسیم در زرده همچنانکه کلسیم در پوسته ذخیره می شود، افزایش می یابد.

رشد اسکلتی طی دو هفته اول پس از هچ (خروج از تخم)

در مطالعات بسیاری اندازه فیزیکی (طول، عرض، وزن) و محتوای کلسیم و فسفر اجزای خاصی از اسکلت در سنین مختلف گزارش شده است. اثر سایر مواد معدنی از جمله روی و مس بر رشد استخوان و مقاومت استخوان اثبات شده است. اطلاعاتی در مورد مقادیر قطعی مواد معدنی کم مصرف در هر جزء اسکلتی طیور طی 14 روز اول پس از هچ وجود ندارد.

چنانچه قبلاً شرح داده شد در زمان خروج از تخم غلظت بیشتر کلسیم نسبت به غلظت زرده در آغاز انکوباسیون می باشد اما این در مورد فسفر صادق نیست بنابراین کلیه نیازهای فسفر برای رشد سریع و معدنی شدن استخوان باید توسط جیره تأمین شود. بیشترین قابلیت دسترسی مواد معدنی جیره عموماً در پرندگان مسن تر معمولاً طی هفته سوم زندگی، که محاسبه مقادیر مواد معدنی قابل استفاده برای جوجه های تازه از تخم درآمده را دشوار می سازد.

بعنوان یک متخصص تغذیه هنگام فرموله کردن جیره هایی که در برنامه های طراحی شده برای محدود کردن مصرف خوراک در روزهای اول زندگی جوجه های گوشتی برای کاهش رشد و بنابراین، کاهش وقوع بیماری های متابولیک، استفاده خواهد شد، باید بدانیم ” آیا باید غلظت مواد معدنی این جیره ها را افزایش دهیم ؟

در اغلب موارد جیره های آغازین بهنگام محدودیت مصرف خوراک تغییر نمی کنند.

هدف این برنامه ها کاهش سرعت رشد است اما نباید با ایجاد کمبودهای حاشیه ای مواد معدنی رشد کل اجزای بدن را محدود نمود.

به نظر می‌رسد که در شرایط رشد طبیعی، رشد اسکلتی با افزایش وزن بدن حفظ نمی شود. محدود کردن/کاهش رشد بر اساس تغییر در نسبت انرژی به پروتئین باید بصورت کاملتر بررسی شود. همچنین افزایش غلظت های مواد معدنی، استفاده از منابع مواد معدنی با قابلیت دسترسی بالا در جیره های پیش آغازین یا هر دو، می‌تواند بدون خطر کمبود مواد معدنی هنگامیکه احتیاجات بالا است موجب رشد مطلوب اسکلت شود.

 


مقالات دیگر

اطلاعات تماس

از روش های زیر میتوانید با ما در ارتباط باشید:

  • آدرس: اصفهان، خیابان جی، ابتدای خیابان تالار، ساختمان سپاهان‌دانه

  • سامانه ندای مشاور: 35080-031

  • آدرس پست الکترونیک: info@sepahandaneh.com


تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به شرکت  سپاهان دانه پارسیان می باشد.