مجموعه آزمایشگاه های تخصصی پژوهشی گروه بین المللی سپاهان دانه از زیر ساخت های منحصر به فرد و کارآمد این گروه به شمار می رود که دارای گواهینامه استاندارد ISO 17025 از سازمان تایید صلاحیت ملی ایران و عضو آزمایشگاه های آکرودیته می باشد.
این آزمایشگاه علاوه بر ایفای نقش پشتیبان واحد کنترل کیفی در گروه بین المللی سپاهان دانه، به شکل مستقل نیز فعالیت دارد و از سه بخش شیمیایی، میکروبیولوژی و آنالیز دستگاهی تشکیل شده است.
آزمایشگاه شیمیایی:
در بخش شیمیایی کلیه آنالیزهای خوراک دام و طیور مانند تعیین مقدار پروتئین خام، تعیین سطح عناصر معدنی مانند فسفر، پتاسیم، کلسیم، تعیین مقدار pH و همچنین آنالیز کامل شیمیایی آب انجام میشود. دستگاه‌های مورد استفاده در این بخش عبارتند از:
هضم کلدال (Kjeldahl digestion)
دستگاه هضم کلدال ترکیبات آلی حاوی نیتروژن مانند پروتئین‌ها و اسیدهای آمینه را به آمونیاک تبدیل می‌کند. هدف از هضم، شکستن پیوند بین پلی‌پپتید‌ها و تبدیل آنها به مولکول آب، دی‌اکسید‌کربن و آمونیوم‌سولفات می‌باشد.
آب دیونایز (Deionized Water)
آب دیونایز به آبی گفته میشود که عاری از هرگونه یون باشد. آب معمولی دارای یون‌های مثبت و منفی مزاحم می‌باشد که برای آزمایش‌های مختلف بایستی از آب دیونایز استفاده نمود.
هات پلیت (Hotplate)
برای یکنواخت نمودن و حرارت دادن نمونه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تقطیر کلدال (Kjeldahl Distillation Units)
واحد تقطیر کلدال جهت اندازه‌گیری نیتروژن به کار میرود و در نهایت پروتئین موجود در ترکیبات خوراک دام و طیور محاسبه میشود.
ترازوی آزمایشگاهی (Analytical balance)
جهت توزین نمونه‌ها و استانداردهای رفرنس و معمول استفاده می‌گردد.
ترازوی رطوبت سنج (Moisture Determination Balances)
ترازوی رطوبت سنج همزمان با استفاده از لامپ IR و ترازو، رطوبت نمونه‌ها را به سرعت مشخص می‌نماید.
pHمتر (pH meter)
pH به معنی قدرت +H در محلول می‌باشد و یکی از شاخصه‌های اسیدی یا بازی بودن آب و یا سایر محلول‌های شیمیایی است.
کوره آزمایشگاهی (Laboratory Furnaces)
کوره آزمایشگاهی جهت سوزاندن مواد و تعیین باقی‌مانده خاکستر، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
حمام آب آزمایشگاهی (Laboratory Water Baths)
برای یکنواخت نمودن محیط واکنش‌ها به کار میرود.
هدایت سنج (Conductivity meter)
هدایت الکتریکی محلول‌ها از جمله آب را اندازه‌گیری می‌نماید. در واقع هدایت الکتریکی از یون‌های مثبت و منفی درون محلول به‌وجود می‌آید.
آون (فور) (Laboratory oven)
درصد ماده خشک محصولات با این دستگاه به دست می‌آید. دستگاه قابلیت تنظیم دماهای مختلف را دارا می‌باشد.
اندازه ذره (Laboratory sieve analysis)
از الک‌هایی با اندازه مش های متفاوت تشکیل شده است که جهت اندازه‌گیری دانه‌بندی انواع خوراک به‌کار میرود.
آزمایشگاه میکروبیولوژی:
در این آزمایشگاه انواع آنالیزهای میکروبی مورد نیاز بر روی فرآورده‌های خام دامی و خوراک دام و طیور انجام میشود. برخی از این آزمون‌ها عبارتند از: تست‌های شمارش کلی میکروارگانیسم‌ها، شمارش کپک و مخمر، سالمونلا و اشریشیاکلی که بر روی مواد اولیه ورودی، محصولات و آب مصرفی صورت می‌گیرد.
روش‌های آزمون بر اساس آخرین مندرجات تدوین شده در استانداردهای ملی ایران می‌باشد، که بر اساس نوع فرآورده‌ها و استاندارد آنها بصورت کامل صورت می‌گیرد. تمامی تجهيزات موجود داراي شناسنامه و كد بوده و به‌طور منظم تحت كاليبراسيون و كنترل عملكرد قرار مي‌گيرند. در بخش میکروبیولوژی کلیه آزمایش‌ها با استفاده از محیط‌های کشت اختصاصی با برند Merck انجام می‌گیرد.
دستگاه‌های مورد استفاده در این بخش عبارتند از:
ورتکس لوله آزمایش (Vortex mixer)
ورتکس دستگاه کوچکی است که جهت هم‌زدن و یکنواخت نمودن محلول‌هایی که داخل لوله‌های آزمایش ریخته میشود، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اتوکلاو (Autoclave)
اتوکلاو در آزمایشگاه میکروبیولوژی جهت استریل نمودن محیط‌های کشت، قبل از انجام کشت و همچنین در پایان کار با اتوکلاو مجزای دیگری، جهت استریل نمودن محیط‌های کشت کار شده به کار میرود.
انکوباتور (Incubator)
دستگاهی است که جهت قرار دادن پلیت‌های نمونه‌ای که برای رشد میکروب‌ها کشت داده شده، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
میکروسکوپ نوری (Optical microscope)
میکروسکوپ نوری نوعی میکروسکوپ می‌باشد که با نور مرئی و سیستم لنزهای مختلف، جهت بزرگ‌نمایی نمونه‌های کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هود لامینار (Laminar Flows)
هود لامینار یا همان هود میکروبیولوژی محیطی استریل جهت انجام کشت میکروبیولوژی فراهم نموده و از آلوده شدن نمونه‌ها قبل از کشت و در حین کشت، با استفاده از فیلتر‌های هوا جلوگیری می‌نماید.
آزمایشگاه آنالیز دستگاهی:
دستگاه‌های مورد استفاده در این بخش عبارتند از:
HPLC
یکی از خصوصیات منحصر به فرد بخش دستگاهی آزمایشگاه سپاهان دانه استفاده از دستگاه HPLC است. HPLC یکی از دستگاه‌های آزمایشگاه می‌باشد که کاربردهای بسیار گسترده و متنوعی در صنعت خوراک دام و طیور دارد. از جمله اندازه‌گیری سطح ویتامین‌های محلول در آب، ویتامین‌های محلول در چربی، اسیدهای آمینه و سموم قارچی مانند آفلاتوکسین‌ها را می توان با این دستگاه انجام داد. تجهیز آزمایشگاه شرکت سپاهان دانه به دستگاه HPLC کمک مؤثری به نهادینه سازی نظام مدیریت یکپارچه کنترل کیفی این آزمایشگاه نموده است.
اتوآنالایزر (AutoAnalyser)
یکی دیگر از دستگاه‌های مورد استفاده در این آزمایشگاه دستگاه اتوآنالایزر (AutoAnalyser) است. این دستگاه قابلیت اندازه‌گیری 120 پارامتر خون را به‌طور همزمان داراست. به این ترتیب می‌توان اثرات خوراک دام و طیور بر روی بدن حیوانات را به‌طور دقیق مورد بررسی قرار داد.
جذب اتمی (Atomic Absorption)
یکی دیگر از تجهیزات پیشرفته آزمایشگاه، دستگاه جذب اتمی (Atomic Absorption) است که دارای سیستم MHS و نیز سیستم لامپ‌های دقیق هالو کاتد (HCL) و ای دی ال (EDL) است. اسپکتروسکوپی جذب اتمی (AAS) یک روش آنالیز برای اندازه‌گیری عناصر فلزی می‌باشد که در اندازه‌گیری میزان خلوص تمام مواد معدنی مصرفی در مکمل‌ها و سنجش عناصر سنگین مانند سرب، کادمیوم، آرسنیک و جیوه با دقت یک در یک میلیارد واحد کاربرد دارد.
فلیم فتومتر (Flame photometer)
فلیم فتومتر دستگاهی است که برای اندازه‌گیری غلظت مواد معدنی به کار میرود. با استفاده از این دستگاه، می‌توان عناصری مانند سدیم، پتاسیم و لیتیم را اندازه‌گیری نمود.
اسپکتروفتومتر UV-Vis (Spectroscopy)
اسپکتروفتومتر UV-Vis یکی از دستگاه‌هایی است که در آزمایشگاه کاربرد زیادی دارد. با استفاده از این دستگاه می‌توان سطوح کمی عناصری مانند فسفر، اوره آز و برخی از فلزات واسطه را اندازه‌گیری نمود. به‌طور کلی اسپکتروفتومتر قادر به اندازه‌گیری نمونه‌هایی که به صورت محلول آماده شده‌اند، می‌باشد. اما جهت مطالعه بر روی مواد جامد یا گازی شکل نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سوکسله چربی (Soxhlet extractor)
سوکسله چربی برای اندازه‌گیری چربی موجود در خوراک به‌صورت درصد وزنی کاربرد دارد.
سانتریفیوژ آزمایشگاهی (Laboratory centrifuge)
سانتریفیوژ در واقع در آزمایشگاه جهت جداسازی خون به‌کار میرود. همچنین در آزمایشگاه شیمیایی نیز برای جداسازی محلول‌هایی که دارای ذرات معلق می‌باشند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
